De verkiezingen… wat moet jij weten?
Op zondag 9 juni trekken we met z’n allen naar de stembus. We kiezen dan voor een nieuws Vlaams, Federaal en Europees parlement. Er staat dus behoorlijk veel op het spel, want meer dan 600.000 Vlaamse jongeren mogen voor het eerst hun stem uitbrengen. Naar aanleiding van de verkiezingen bundelen we iedere dag de belangrijkste informatie op www.studentatnight.com. Vandaag beginnen we met het ABC. Welke informatie moet je zeker onthouden?
First things first: moet ik gaan stemmen?
We beginnen met een makkelijke: ja. In België geldt er een opkomstplicht vanaf 18 jaar voor de Vlaamse en Federale verkiezingen én vanaf 16 jaar voor de Europese verkiezingen. Je moet dus naar het stembureau gaan, maar wat je in dat stemhokje doet, dat mag je zelf kiezen. Als je bijvoorbeeld geen stem wil uitbrengen, dan kan dat. Wil je blanco stemmen en dus niet op één van de partijen of kandidaten, dan mag dat ook.
de context
België staat bekend om haar ingewikkelde, politieke landschap. België is namelijk een federaal land, maar is onderverdeeld in verschillende gewesten en gemeenschappen. Zelf maakt België dan weer deel uit van de Europese Unie. Dat is een samenwerking van 27 Europese lidstaten die onderling afspraken proberen maken. Zo kunnen we als inwoners van de Schengenzone reizen zonder een internationaal paspoort en betalen we in de meeste landen van de Europese Unie met de Euromunt.
Op 9 juni kiezen we dus drie keer: als inwoner van Limburg mag je één (of meerdere) Vlaamse vertegenwoordigers kiezen, omdat Limburg in het Vlaamse gewest ligt. Naast het Vlaamse Gewest, bestaat er ook het Waalse en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, maar daar kunnen we als Limburgers niet voor stemmen.
In Vlaanderen spreekt de meerderheid van de inwoners Nederlands. Daarom hebben de politici er in het verleden voor gekozen om de Vlaamse gemeenschap én het Vlaamse gewest samen te voegen tot één parlement. In Wallonië is dat anders: het Waalse Gewest omvat de Franstalige én de Duitstalige Gemeenschappen. Die Gemeenschappen hebben ook elk afzonderlijk een parlement.
In totaal zijn er dus 6 parlementen: het Vlaamse, Waalse, Franstalige, Duitstalige, het Brusselse én het Federale, voor het hele land. Ieder parlement heeft verschillende verantwoordelijkheden. Buitenlandse Zaken en Defensie zijn bijvoorbeeld Federale bevoegdheden, terwijl onderwijs en cultuur er zijn van de Gemeenschappen en economie en mobiliteit voor de Gewesten is.
Mag ik voor meerdere mensen stemmen?
Je merkt het misschien al, in de Belgische politiek bestaan er geen simpele “ja”- of “nee”-vragen. Ook op deze vraag is het antwoord niet zomaar “ja”. Je mag weldegelijk voor meerdere vertegenwoordigers kiezen, maar die moeten allemaal op de lijst van dezelfde partij staan. Met andere woorden: als je bolletjes kleurt van verschillende lijsten, dan is je stem ongeldig en telt die niet mee. We leggen het hieronder uit aan de hand van de Limburgse lijsten van het Federale parlement.
Je ziet op deze afbeelding alle kandidaten staan waarvoor je kan kiezen voor het Federale parlement. Aan de hand van de grootte van de provincies, zijn er een aantal kandidaten toegewezen. Antwerpen is de provincie met het meeste aantal inwoners en daar kunnen maximaal 24 kandidaten verkozen worden. In Limburg zijn dat er 12 en dus zie je per partij 12 kandidaten en enkele opvolgers.
Iedere partij heeft een nummer gekregen. Wil je dus voor de partij N-VA stemmen, dan kan je er ofwel voor kiezen om het bolletje onder nummer 10 te kleuren. Dan geef je een lijststem. Dat is een stem voor de lijst zoals ze is opgesteld. Je aanvaardt dan de volgorde van de kandidaten op de lijst zoals ze door de partij werd opgesteld.
De lijststemmen worden verdeeld over de kandidaten op de lijst. De eerste kandidaat krijgt zo de stemmen totdat die er genoeg heeft om verkozen te zijn. Dan worden de stemmen van de tweede kandidaat aangevuld en zo verder totdat de lijststemmen op zijn. Je kan er dus van uitgaan dat de eerste kandidaat op de lijst zo een voordeel heeft.
Wil je specifiek voor één of meerdere kandidaten stemmen, dan kan je dus ook de namen aanduiden van die personen. Dat mogen wel enkel mensen zijn van dezelfde partij. Je kan dus bijvoorbeeld zowel voor Nawal Farih van stemmen én voor Bekir Kablan, omdat zij allebei op de lijst van CD&V staan. Je kan dan weer niet voor Bekir Kablan en Tuur Philips stemmen omdat Bekir op de lijst van CD&V staat en Tuur op de lijst van Open VLD.
Weet jij nog niet op wie je wil stemmen?
Weet jij nog niet of je op Tuur Philips (Open VLD) of op Bekir Kablan (CD&V) wil stemmen? Of wil je liever meer vrouwen in het parlement, dan kan je bijvoorbeeld op Mercina Claesen (Vlaams Belang) of Sarah Maesen (PVDA) stemmen. Maar ook Alessandro Cocchiara (Vooruit), Sam Gene (N-VA), Jorge Luyts (Groen) of Valentino Rodriguez (Voor U) verdienen misschien jouw stem?
Ook daar heeft Student@Night aan gedacht. We organiseerden een debat met de kandidaten die we hierboven opsomden. Alle kandidaten die we uitnodigden zijn jongeren die het graag voor ons willen opnemen. Dat debat namen we op en we maakten er twee podcastafleveringen van. In de eerste aflevering hoor je de kandidaten van de verschillende partijen met elkaar discussiëren over het thema hoger onderwijs en mobiliteit. Volgende week verschijnt de tweede aflevering met twee nieuwe topics.
